عرف و روال وکلا برای محاسبه حق‌الوکاله در دعاوی مالی معمولاً، از ده درصد ارزش خواسته مالی شروع می‌شود، اما گاهی بیشتر و یا کمتر نیز تعیین می‌گردد که با توجه به نوع دعوا، سختی آن و دیگر شرایط مشخص می‌شود. در هر مرحله از دادرسی وکیل تمبر مالیاتی آن را چسبانده و باید حق‌الوکاله آن مرحله را دریافت نماید، مثلاً چنانچه بخواهد تجدیدنظرخواهی نماید، باید تمبر مالیاتی تجدیدنظرخواهی را بچسباند و حق‌الوکاله آن را دریافت کند. همچنین ممکن است در شرایطی حق‌الوکاله به طور کامل در ابتدای قرارداد دریافت شود و این موضوع با توافق طرفین صورت می‌پذیرد. وکیل از مبلغ حق‌الوکاله هیچ یک از هزینه‌های دادرسی را پرداخت نمی‌کند، بنابراین هزینه طرح دعوا، هزینه کارشناسی و سایر هزینه‌های مشابه برعهده موکل است. همچنین حضور کارآموز، ماهانه در دو جلسه دادرسی مدنی و کیفری دادگاه‌ها، حداقل تکلیف است. 4- کارآموز باید گزارش عملکرد خود را که حاوی حضور در جلسات دادگاه، سخنرانی و کارگاه آموزشی و دفتر است، در پایان هر سه ماه، به وکیل سرپرست ارائه دهد.
- به تمامی وکلایی که پس از مرکز کارشناسان قوه قضائیه و مشاورین حقوقی پروانه وکالت اخذ کرده اند و در رابطه با اجرای قانون پنج ساله سوم توسعه اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی در تلاش هستند، وکلای قوه قضائیه می گویند.
- زیرا پرونده های کیفری با توجه به روند خود و مراجعه مکرر به دادرسرا، کلانتری، دادگاه و صدور انواع قرارها چندین برابر پرونده های حقوقی نیازمند پیگیری هستند.
- وکیل اداری شخصی است که به موجب یک قرارداد وکالت اداری وکیل کاری شخصی شده است تا در ادارات مختلف، کارهای اداری شخص دیگری را انجام دهد.
- مطابق ماده 5 ایین نامه صدور جواز وکالت اتفاقی ،تشکیل پرونده جهت بررسی درخواست متقاضی اخذ وکالت اتفاقی ، منوط به واریز مبلغی است که توسط کانون وکلا در هر سال تعیین و اعلام خواهد شد.
- معمولا خانم‌ها به خصوص در پرونده های خانواده ترجیح می‌دهند که وکالت خود را به وکیل خانم بسپارند، در حالی که در پرونده های کیفری با توجه به ماهیت خشن خود، مردم عمدتاً آقایان را برمی‌گزینند.
- برای اینکه شخصی بتواند وکیل قضایی شود، باید در رشته حقوق تحصیل کرده و پس آن با قبولی در آزمون وکالت، از کانون وکلای دادگستری یا مرکز امور وکلا و کارشناسان قوه قضائیه، پروانه وکالت دادگستری دریافت کند.
البته در جرایمی که مجازات آن ها حسب مورد اعدام یا قصاص نفس یا سنگسارو یا حبس ابد است چنانچه متهم شخصاً وکیل معرفی نکند دادگاه مکلف است برای او وکیل تسخیری تعیین نماید حتی اگر شخص متهم چنین درخواستی را به عمل نیاورد. اگر دادگاه تشخیص دهد که متهم قادر به انتخاب وکیل نیست با استفاده از بودجه دادگستری برای متهم وکیل تعیین می کند. زیرا مشارالیه ظاهراً از حصر موارد صدور پروانه ی وکالت به آنچه در قانون استقلال کانون وکلا و آیین نامه ذکر شده است. قانون دیگری هم که مغایر و ناسخ ماده ی ۲ قانون وکالت باشد وجود ندارد؛ بنابراین ماده ی مذکور به قوت خود باقی است و صادر کردن جواز وکالت اتفاقی در حدود آن ماده بلامانع است.
مشاوره طلاق و بهزیستی طبق قانون حمایت از خانواده مراکز مشاوره خانواده در سراسر کشور ایجاد شد و متقاضیان طلاق باید قبل‌از هر اقدامی ابتدا مشخصات خود را در سامانه تصمیم طلاق ثبت کرده و اقدام به اخذ نوبت مشاوره کنند درواقع قاضی بعد از اتمام جلسات مشاوره اقدام به رسیدگی… با در نظر گرفتن نوع وکالت موکل باید انتظارات خود را مشخص نماید و در صورت وکالت مقید نباید موکل انتظاراتی خارج از وکالت قید شده از وکیل خود داشته باشد. فروش و خرید خانه یا پرداخت های هزینه خانواده و امور و مسائل قضایی و غیره همه و همه در زیر نظر وکیل متخصص صورت بگیرد یا وکیل به نیابت از موکل خود همه اموراتی که نیازمند تخصص وکیل است را انجام دهد که به آن وکالت مطلق می گویند.
وکیل مدافع یا نماینده حقوقی کیست؟
وکیل باید چیزی را که به جای موکل خود دریافت می کند به وی بدهد، اگر برای اعمال مسئله ای دو و یا چند وکیل مشخص شده باشد هیچ نمی تواند بدون دیگری و یا دیگران در مسئله ای دخالت کند و در صورتی که وکیل وکالت در توکیل نداشته باشد نمی تواند اعمال مسئله ای را به فرد دیگری بدهد. مورد وکالت باید موردی باشد که بر اساس قانون و یا به طور طبیعی در انحصار فرد نباشد مانند وکالت در مجلس معامله که می بایست خودش انجام دهد و این امکان را ندارد که فرد دیگری را به عنوان وکیل انتخاب کند. دیگر اینکه خود فرد موکل بتواند آن را انجام دهد، به عنوان مثال فردی که ورشکسته شده است از دخالت در اموال ممنوع بوده و نمی تواند در خصوص آن به فرد دیگری وکالت دهد.
فرد متقاضی باید به یکی از این مراکز مراجعه کند و تقاضای کتبی خود به همراه دلایل آن را ارائه کند، سپس چنانچه وی شرایط لازم را داشته باشد نهاد مورد تقاضا می‌تواند برای فرد وکیل رایگان یا وکیل معاضدتی ارائه کند. آزمون اختبار دارای دو مرحله کتبی و شفاهی بوده که اگر فرد در هر دوی آنها نمره قبولی را کسب نماید، کانون وکلا او را برای حضور در مراسم تحلیف (سوگند خوردن) مجاز می‌دانند. البته افرادی که در دوره کارشناسی فارغ التحصیل شدند، پس از قبول شدن در آزمون وکالت می‌توانند دفتر کاری خود را تاسیس کنند ولی از سمت دادگستری در گرفتن پرونده هایی مثل جنایی و کیفری محدودیت هایی دارند. با انعقاد عقد وکالت، وکیل و موکل در برابر یکدیگر حق و تکلیف یافته، دارای روابط حقوقی، وظایف و مسئولیت های متقابلی می شوند. ازجمله اینکه وکلا مکلفند درهنگام محاکمه حضورداشته باشند.مگراینکه دارای عذرموجه باشند.که این موارد درماده 41قانون آیین دادرسی مدنی ذکرشده است.
لزوم حضور وکیل در دعاوی خانوادگی
به موجب ماده 55قانون وکالت مصوب 1315،تظاهربه وکالت وهمچنین مداخله ی اشخاصی که پروانه وکالت دادگستری ندارند درعمل وکالت دادگستری،به قید مجازات ممنوع شده است . با این توضیح که تمامی وکلا از سطح دانش قابل قبولی در اکثر حوزه های حقوقی برخوردار می باشند ؛ اما بعضی از وکلا، مانند وکیل طلاق و و کیل خانوادههستند که صرفا در یک زمینه حقوقی خاص فعالیت می کنند و طبیعتا در آن حوزه به تخصص و دانش بیشتری رسیده و کاملا به این حوزه کاری اشراف دارند . عدم گرفتنِ وکیل کیفری و یا گرفتنِ وکیل نامجرب می‌تواند مسیر پرونده و پروسه احقاق حق را مختل کند، مسیر زندگی فرد را به سمت منفی تغییر دهد، موجب صدمات مالی و جانی و حیثیتی و آبرویی شود و هزینه‌های دادرسی را نیز افزایش دهد. براساس قانون حمایت قضایی از کارمندان نیروهای مسلح و دولتی، در صورتی که این کارمندان دولتی از جمله لشگری و کشوری در کارهای خدمتی با مشکلات حقوقی و قضایی مواجه شوند، سازمان محل خدمت او موظف است متخصصان حقوقی خود را به عنوان وکیل حقوقی برای دفاع از کارمندانی که با مشکل رو به رو شده اند، اختیار کند. اساسا تمامی امور حقوقی، قابلیت نیابت‌پذیری و انجام از سوی وکیل را دارند؛ مگر آنکه آن امور، از مواردی باشند که اصطلاحا قائم به شخص موکل است و تنها اوست که می‌تواند آن امور را انجام دهد؛ نظیر شهادت، اقرار، لعان، تمکین و مواردی از این دست که قابل وکالت دادن نیستند و انعقاد وکالت در مورد آنها، باطل است. اداره‌ی اموال موکل و نیز طرح و پیگیری تمامی دعاوی حقوقی و کیفری در دادگاه یا اصطلاحا وکیل در محاکمه بودن.
قرارداد مالی حق‌الوکاله قراردادی لازم‌الاجرا است، بنابراین اگر موکل در مهلت‌ها و شرایط تعیین شده به تعهدات خود عمل نکند، وکیل می‌تواند اجرای مفاد و محتویات قرارداد را از دادگاه درخواست نماید. قرارداد مالی چیست؟ پس از توافق در مورد بستن قرارداد وکالت، معمولاً بین وکیل و موکل قراردادی تنظیم می‌شود که قرارداد مالی نام دارد و مبلغ حق‌الوکاله، نحوه و زمان پرداخت آن را تعیین می‌کنند. بعد از این که کارآموز وکالت در مراسم تحلیف حضور یافت و سوگند یاد کرد به صورت رسمی عنوان وکیل پایه یک دادگستری را دریافت می‌کند.
طبق اصول قانونی جمهوری اسلامی ایران غیر از وکلای دادگستری که دارای پروانه وکالت از کانون وکلای دادگستری می باشند هیچ شخصی نمی تواند در جلسات دادگاه برای دفاع از حقوق افراد حاضر شوند مگر به صورت اتفاقی (موقت ) و تحت شرایطی خاص وبه صورت محدود. وکیل دادگستری فردی را می گویند که با داشتن پروانه وکالت و عضویت در یکی از کانن های وکلای دادگستری از سوی افراد حقیقی و یا حقوقی دفاع از حقوق موکل و جواب دادن به ادعاها و علل و ارارئه آن ها را در دادسراها و دادگاه ها و ادارات ثبت اسناد و املاک قبول می کند. لذا تنها وکیل دادگستری و یا نماینده حقوقی سازمان های دولتی و یا مدیر شرکت در چارچوب اختیارات قانونی از طرف شرکت و یا موسسه مرتبط این امکان را دارند که در مراجع قضایی، ثبتی و اداری، از سوی موکل و یا شرکت یا موسسه یا مرکزی که نمایندگی داده است، حضور داشته باشد. در مواردی که اشخاص برای دفاع از حقوق خود در دعاوی حقوقی نیاز به وکالت داشته باشند ولی توان مالی انتخاب وکیل را نداشته باشند با تشخیص اداره معاضدت مرکز وکلای قوه قضاییه و کانون وکلای دادگستری، وکیلی به صورت رایگان دفاع از حقوق شخص مُعسِر را برعهده می‌گیرد. وکیل دادگستری تحصیلات خود را در رشته های حقوق، مبانی و فقه در مقطع کارشناسی یا بالاتر گذرانده است وی باید در آزمون وکلای دادگستری پذیرفته شود تا به عنوان وکیل پایه یک دادگستری مشغول به کار شود.
انواع وکیل پایه یک دادگستری بعد از گذراندن دوره کارآموزی پروانه وکالت کسب می کنند و می توانند به پرونده های حقوقی گوناگونی رسیدگی نمایند. اگر شخصی تحصیل کرده رشته حقوق باشد ولی شغل او وکالت نباشد، بخواهد به صورت اتفاقی برای حل مشکلاتی که بستگان نزدیک او در مراجع قضایی دارند، خارج از چرخه و آزمون‌های سخت کانون وکلای دادگستری، از این کانون برای همان مورد خاص پروانه وکالت موردی بگیرد، با طی مراحل قانونی و پرداخت هزینه مربوطه می‌تواند به این امر اقدام کند. شخصی که با این روش وکالت موردی برای دفاع از حقوق بستگانش گرفته‌است را وکیل اتفاقی گویند.
مثلا موکل مکلف است هزینه های قانونی را،با اعلام وکیل،درمهلت مقررپرداخت نماید.درغیراینصورت مسئولیت پیامدهای آن به عهده ی وکیل نمی باشد. باتحقق وکالت،همه اقدامات واعمالی که وکیل درموضوع وکالت وحدود اختیارات تعیین شده،انجام میدهد به منزله ی اقدامات واعمال موکل است. وکیل درمقابل قبول وکالت وعلی الاصول به نسبت حجم اقدامات واعمال انجام شده درحدود قرارداد وچنانچه قراردادی دراین خصوص بسته نشده باشد،درحدودتعرفه قانونی،مستحق حق الوکاله است. وکالت وکیل می بایست درنظردادگاه محرز باشد.درحقیقت،چون علی الاصول تمام اقدامات واعمال وکیل نسبت به موکل،درحدود وکالت نامه،موثروازنظردادگاه نیزبه منزله ی اقدامات واعمال موکل است،وکالت وکیل باید اثبات شود. آیین دادرسی دارای مسائل دشوارو دقیقی است که احاطه برآنها برای اشخاص غیرحقوقدان ،به آسانی وسرعت میسّرنمیشود.به همین دلیل استفاده از وکیل میتواندبسیارراهگشا باشد. پرداخت هزینه های پرنده همچون هزینه های دادرسی، آگهی، کپی، کارشناسی، تیپ، اوراق استفاده شده و تماس تلفنی بر عهده موکل می باشد که می بایست با اعلام وکیل آن را بپردازد.