با وجود این فشار حداقلی، دریچه شیر یک طرفه باز شده و باعث عبور سیال خواهد شیر صنعتی فروش شد. فشار کراکینگ در انواع شیر ها، با سایز و جنس های مختلف متغیر است. یکی از موارد مهم در انتخاب شیر یک طرفه، بررسی فشار حداقلی (Cracking) است که در طراحی پایپینگ (لوله کشی صنعتی) و انتخاب شیرآلات باید مد نظر گرفته شود. شیر یکطرفه Non Slam به واسطه نوع طراحی بدون وارد کردن ضربه به دیسک باز و بسته می شود که به جریان خود محیط وابست است که برای کاهش نویز در زمان باز یا بسته شدن استفاده می شود که به عنوان شیر چک نازل نیز شناخته می شود.
- در صورت ایجاد جریان بازگشتی چک ولو بسته می شود و سیستم را در برابر جریان معکوس محافظت می کند.
- نهایتا در این شرایط دیسک به طور کامل می چرخد و عملکرد شیر تغییر می کند.
- به صورت کلی زمانی که سیال در جهت درست در حال حرکت هستند، فشاری ایجاد می شود که باعث منحرف شدن درپوش شیر شده و جریان برقرار می شود.
- فشار جریان رو به جلو باعث باز شدن دیسک می شود ودر جریان بازگشتی دیسک بسته می شود.
حال اگر فشار سیال پشت شیر بیشتر از فشار سیال در حال حرکت باشد، باید برگشت جریان اتفاق بیفتد؛ ولی به خاطر استفاده از این قطعه، درپوش (یا توپی) به جای خود بازگشته، جریان سیال قطع می شود. شیر های یکطرفه به صورت دستی یا با سیستم های کنترلی قابل تنظیم نیستند. این شیرها به صورت خودکار و با توجه به فشار سیال باز و یا بسته می شوند. در ادامه با برخی طراحی های معمول چک ولو هیدرولیک آشنا می شویم. شکل 1 نمونه ای از یک شیر یکطرفه فنری ” شیر چک ولو فنری “را نشان می دهد و در شکل 2 اجزای اصلی نشان می دهد که جهت جریان را نیز نشان می دهد. هنگامی که جریان وارد ورودی شیریکطرفه فنری می شود ، باید فشار (نیرو) کافی برای غلبه بر و نیروی فنر را داشته باشد.
شیر سوزنی مدل IV10 و شیر چند راهه مدل IV11
به گونه ای که زمانی که سیال عبوری وارد شیر یک طرفه می شود، فشار اعمالی توپ را به بالا حرکت داده و شیر باز می شود و زمانی که فشار کاهش می یابد توپ پایین آمده و جریان سیال قطع می شود. در چک ولو لولایی مکانیزم بازشونده یک دیسک یا صفحه می باشد که بصورت عمود بر جریان سیال عبوری بوسیله یک پین به بدنه لولا می شود. این دیسک فقط در یک جهت می تواند تغییر جهت دهد و با حرکتی شبیه آونگ، مسیر عبور جریان سیال را باز و بسته می کند. با به حرکت در آمدن سیال قبل چک ولو و افزایش فشار پشت لولا، دیسک از قسمت لولا باز شده و جریان سیال از شیر عبور می کند. اگر به دنبال آشنایی با طریقه نصب شیر یک طرفه یا چک ولو هستید، توجه داشته باشید که قبل از بکارگیری و قرار دادن شیر در سرویس (خط لوله)، از سالم بودن تمام قطعات کاربردی آن می بایست اطمینان حاصل نمایید.
چک ولو فشاری یا بالارفتنی Lift Check Valve
حال زمانی که سرعت جریان سیال به سمت جلو کاهش پیدا کند دیسک به صورت خودکار بسته می شود. چک ولوها معمولا دارای يك قطعهی مسدودکننده صفحهای هستند كه به لولايی خارج از صفحه سیت (seat) متصل است و با حركت شبه آونگی خود مسير عبور سيال را باز يا مسدود میكند. این شیر غیر برگشتی از جنس برنج که آلیاژ مس و روی است، ساخته می شود و همانطور که از نامش پیداست، از بازگشت سیال به خط ممانعت می کند. بر روی دریچه این شیرآلات، یک لاستیک آب بند موجود می باشد، که باعث آب بندی هر چه بیشتر خواهد شد. شیر خودکار سوپاپس یا چک ولو سوپاپی از یک دیسک و فنر تشکیل می شود. در این شیر ها دیسک با فنر به صورت افقی به سقف شیر متصل شده است.
در نتیجه زمانی که سیال به حرکت در می آید، لولای دیسک حرکت کرده و اجازۀ عبور سیال را می دهد، ولی به محض اینکه فشار سیال در پشت لولا بیشتر شود، لولا بسته شده و دیسک میانی اجازۀ عبور سیال را می گیرد. در دیسک لولایی، سیستم آب بندی شامل یک دیسک و یک بازوی متصل به دیسک می باشد. بازوی این شیر به یک پین لولا شده است و کل مجموعه حول پین می چرخد.